Xuyên bối mẫu - Vị thuốc cổ truyền hỗ trợ trị ho dai dẳng

Xuyên bối mẫu là một vị dược liệu quý được sử dụng trong Y học cổ truyền. Với hàm lượng alkaloid cao, bối mẫu giúp long đờm, giảm ho… Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bối mẫu và những tác dụng của bối mẫu đối với sức khỏe con người.

Xuyên bối mẫu là gì?

Xuyên bối mẫu hay còn gọi là Cam túc bối mẫu, Ám tử bối mẫu, Thoa sa bối mẫu,… và có tên khoa học là Fritillaria cirrhosa D. Don. (họ Liliaceae). 

Cây bối mẫu phân bố chủ yếu ở Trung Quốc và hiện chưa phát hiện loài cây này mọc tự nhiên ở Việt Nam. Vì vậy, dược liệu bối mẫu dùng trong các bài thuốc hiện nay đều được nhập khẩu chủ yếu từ nước ngoài.

Đặc điểm thực vật: 

• Thổ bối mẫu là cây sống lâu năm cao từ 40 – 60cm, lá mọc vòng 3 – 6 lá, đầu lá cuộn lại;
• Vào tháng 3 – 4 cây ra hoa, hoa mọc ra từ kẽ lá, có hình chuông dài từ 3.5 – 5cm, đầu chúc xuống đất.
• Hoa bên ngoài có màu vàng lục nhạt, bên trong có màu xanh lục nhạt và chân hoa màu tím.

Bộ phận dùng làm thuốc: Là hạt bối mẫu, có hình cầu dẹt hoặc gần hình cầu viên chùy – Loại sản xuất ở huyện Tòng Xuyên có hình dạng như hình tròn, bồng còn, trơn bóng sạch sẽ, là vị thuốc tương đối tốt nên được gọi là Chân trâu Bối mẫu. 

>>> Xem thêm: Mạch môn

Thu hái và sơ chế: 

• Thu hoạch củ vào tháng 8 – 10, sau đó đem rửa sạch và phơi khô trong bóng râm.
• Đối với bối mẫu loại dùng không cần sắc: Xuyên bối mẫu đã bỏ đi phần vỏ, sấy khô rồi tán nhuyễn thành bột hoặc tẩm với nước gừng rồi rang cho đến khi vàng rồi tán bột. Khi sử dụng, hòa bột vào với thang thuốc đã sắc. 
• Đối với bối mẫu dùng khô: Bỏ đi phần lõi của bối mẫu, đem rang với gạo nếp đến khi chuyển sang màu vàng thì sàng bỏ phần gạo, thu lấy bối mẫu và bảo quản dùng dần. Hoặc sau khi bỏ đi phần lõi có thể đem sao với nước gừng rồi dùng dần.

Bảo quản: Bảo quản tại nơi khô ráo, trong thùng đựng có lót vôi để không bị mối mọt.

Xuyên bối mẫu có tác dụng gì với sức khỏe?

Xuyên bối mẫu là vị thuốc chủ đạo trong nhiều bài thuốc trị ho nổi tiếng của Đông Y. Vị thuốc có thể được dùng đơn lẻ hoặc phối hợp với các dược liệu khác để tăng tác dụng trị bệnh.

Trị ho, long đờm, chống viêm

Theo nghiên cứu, thành phần của xuyên bối mẫu có chứa nhiều  alkaloid (imperialine, chuanbeinone, verticinone và verticine),…. Đây đều là những thành phần có tác dụng trị ho, long đờm và chống viêm. Đồng thời, ngăn chặn chất trung gian gây viêm trong các đại thực bào RAW264.7 bị kích thích bởi lipopolysaccharid (LPS).

Hỗ trợ điều trị viêm đường hô hấp

Một nghiên cứu khác về đặc tính chống viêm của alkaloid trong bối mẫu đã cung cấp bằng chứng khoa học về tác dụng trị viêm đường hô hấp của vị dược liệu này. Nghiên cứu cho thấy, isosteroid alkaloid imperialin có trong bối mẫu có tác dụng cải thiện chức năng phổi cùng tình trạng của bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính.

Nghiên cứu của Lin và cộng sự năm 2006, đã phát hiện sinpeinine A và imperaline kháng chọn lọc thụ thể muscarinic M2, 3-beta-acetyl imperialine kháng chọn lọc thụ thể muscarinic M3. Điều này cho thấy hợp chất alkaloid này của bối mẫu có tác dụng rất tốt trong điều trị hen suyễn. 

Hỗ trợ điều trị lao phổi

Trong y học cổ truyền Trung Quốc, xuyên bối mẫu có vai trò quan trọng trong việc điều trị lao, thúc đẩy việc khám phá phát triển các loại thuốc chống lao mới. Đồng thời, ngăn chặn thể lao tiềm ẩn tiến triển thành thể hoạt động.

Hỗ trợ điều trị ung thư phổi

Các nghiên cứu in vitro và in vivo về hoạt tính chống khối u của xuyên bối mẫu, cho thấy các alkaloid trong vị dược liệu này có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư phổi. Bối mẫu giúp điều trị và tăng thời gian sống cho bệnh nhân ung thư phổi lâm sàng. Vì vậy, vị dược liệu này cũng đang được sử dụng rộng rãi một phương pháp điều trị bổ trợ trong hóa trị ung thư phổi với hiệu quả điều trị có thể lên tới 70 – 95%.

Bài thuốc từ xuyên bối mẫu trị ho hiệu quả

Trong các sách y học cổ truyền có ghi chép rất nhiều bài thuốc sử dụng Xuyên bối mẫu ở dạng đơn lẻ hoặc phối hợp cùng các dược liệu khác là cách chữa ho mạn tính hiệu quả. 

Bài thuốc trị ho đờm

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị: 4g bột xuyên bối mẫu với 2 – 3 muỗng cafe mật ong.
• Cho bột xuyên bối mẫu với mật ong trộn đều trong chén, rồi để vào nồi cơm hấp chín. Sau đó, dùng uống hàng ngày để trừ đờm, trị ho hiệu quả. 

Bài thuốc trị ho lâu ngày

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị: 10g Xuyên bối mẫu, 10g Mạch môn đông, 6g hạnh nhân, 10g Tử xuyên, 6g trần bì, 4g Cam Thảo.
• Sắc tất cả các nguyên liệu trên để lấy nước uống 3 lần mỗi ngày.

Bài thuốc trị ho nhiệt và ho mùa hè

Lê là loại quả có khả năng thanh nhiệt, ra mồ hôi và nhuận phổi trị ho. Vì thế, sự kết hợp giữa lê với xuyên bối mẫu có tác dụng rất tốt trong việc trị ho nhiệt và ho mùa hè.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị: 4g xuyên bối mẫu, 1 quả lê, đường phèn.
• Hấp cách thủy tất cả các nguyên liệu trên, sau đó dùng 2 lần mỗi ngày để giảm ho khan, giảm đờm, miệng khô và táo bón do phổi bị nhiệt gây ra.

>>> Có thể bạn quan tâm: Cát cánh

Bài thuốc trị ho có đờm cho phụ nữ có thai

Cách thực hiện:

• Xuyên bối mẫu sao vàng rồi tán nhỏ, luyện với đường phèn thành viên thuốc bằng hạt ngô. 
• Sau đó, uống 5 – 10 viên mỗi ngày để thực hiện trị ho có đờm, ho dai dẳng cho phụ nữ có thai.

Bài thuốc trị ho cho trẻ em

Đây là bài thuốc dùng cho trẻ em viêm khí phế quản ho dài ngày, đêm ho nhiều đờm hơn ban ngày, ho thành cơn mệt mỏi.

Cách thực hiện:

• Lấy 6g xuyên bối mẫu, 3g hạnh nhân và đem giã vụn từng loại rồi nấu với trong khoảng 40 phút.
• Sau đó, lọc lấy nước và bảo bã, uống khi nguội và chia thành 2 lần trong ngày.

Lưu ý khi sử dụng xuyên bối mẫu?

Theo các chuyên gia y học, không được sử dụng kết hợp cùng lúc hai vị thuốc là xuyên bối mẫu và ô đầu. Bởi chúng sẽ tương tác với nhau và tạo ra phản ứng bất lợi cho cơ thể. Bệnh nhân có đờm lạnh, loãng ướt (hư hàn) cũng được chống chỉ định sử dụng phương thuốc này.

Mặt khác, bối mẫu là loại dược liệu được trồng chủ yếu ở Trung Quốc, hiếm có ở nước ta nên khi mua cần lưu ý về nguồn gốc, tránh sử dụng phải hàng giả gây ảnh hưởng tới sức khỏe. 

Heviho – Sự kết hợp của Xuyên bối mẫu cùng nhiều loại dược liệu hỗ trợ giảm ho, long đờm

Heviho là sản phẩm được chuyển giao từ đề tài Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam có tác dụng hỗ trợ giảm tình trạng ho, tăng long đờm, giảm tình trạng đau rát họng hoặc khàn tiếng do tình trạng ho kéo dài.

Điểm đặc biệt của Heviho là sử dụng loại Xuyên bối mẫu có kích thước hàng đầu nên có hàm lượng hoạt chất cao. Ngoài ra, đây còn là sản phẩm đầu tiên trên thị trường có chứa hoạt chất kháng viêm thảo dược S3 – Elebosin chiết xuất từ Sâm đại hành – hoạt chất độc quyền thuộc viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam. Vì vậy, Heviho có thể sử dụng rất tốt cho các trường hợp đờm nhiều, ho, viêm amidan, viêm mũi họng, viêm VA, viêm họng cấp và mạn tính.

Mặt khác, Heviho còn được bào chế dưới dạng viên uống và siro để dùng được cho cả người lớn và trẻ nhỏ. Nhờ vậy có thể giảm các triệu chứng viêm đường hô hấp, tăng cường sức đề kháng cơ thể và giảm nguy cơ tái phát bệnh. 

Có thể nói, Xuyên bối mẫu chính là vị thuốc cổ truyền hỗ trợ điều trị ho dai dẳng vô cùng hiệu quả. Đặc biệt, việc sử dụng vị thuốc này trong Heviho chính là bước tiến mới trong việc hỗ trợ điều trị Viêm đường hô hấp cấp và mạn tính cho hàng triệu bệnh nhân Việt Nam.

Để được tư vấn kỹ lưỡng về tình trạng Viêm đường hô hấp của mình, hãy gọi về Tổng đài tư vấn miễn cước 18001208 để được các dược sĩ chuyên môn hỗ trợ nhé